Bieszczadzki Park Narodowy to jeden z najpiękniejszych i zarazem najdzikszych obszarów chronionych w Polsce. Poznaj jego przyrodę, szlaki i schroniska!
Bieszczadzki Park Narodowy został utworzony w 1973 r., jego powierzchnia wynosi 292,02 km², co czyni go trzecim co do wielkości w Polsce i pierwszym, jeśli chodzi o rezerwat na obszarach górskich.
Granice:
Na początku obejmował góry: Tarnicę, Krzemień i Halicz oraz Połoninę Caryńską; z czasem został rozszerzony aż sześciokrotnie o pozostałe tereny Bieszczadów Wysokich oraz o znajdującą się na północy, w dolinie Sanu enklawę (rejony Tarnawy Niżnej), w której dominują łąki i pastwiska. 2 części przedziela Park Krajobrazowy Doliny Sanu. Południową granicą Bieszczadzkiego Parku Narodowego jest granica państwowa ze Słowacją, a wschodnią – z Ukrainą. Rezerwaty ściśle chronione zajmują aż 63% powierzchni Parku, co jest najwyższym takim wskaźnikiem w Polsce.
Szczyty:
Najwyższa górą jest Tarnica (1346 m n.p.m.) – na jej szczyt można wejść kamiennymi schodami, wspomagając się drewnianymi poręczami. Na samej górze wznosi się na wysokość 7 metrów metalowy krzyż, podobny do tego na Giewoncie w Tatrach. Warto przyjechać tu w Wielki Piątek, kiedy celebrowana jest się uroczysta Droga Krzyżowa, wiodąca na Tarnicę. Inne szczyty Bieszczadów, na które polecamy się wspiąć to drugi co do wysokości Krzemień (1335 m n.p.m.) oraz trzeci Halicz (1333 m n.p.m.), a także Połonina Caryńska (najwyższą jej kulminacją jest Kruhly Wierch – 1297 m m.p.m.), Połonina Wetlińska (najwyższą jej kulminacją jest Roh – 1255 m n.p.m.), Kopa Bukowska (1320 m n.p.m.), Szeroki Wierch (1315 m n.p.m.), Wielka Rawka (1302 m n.p.m.) czy Smerek (1222 m). Do Bieszczadzkiego Parku Narodowego należy także szczyt Opołonek (1028 m n.p.m.) – najdalej wysunięty na południe punkt naszego kraju.
Miejscowości:
Siedziba dyrekcji rezerwatu znajduje się we wsi Ustrzyki Górne, za to Muzeum Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, już poza terenem objętym rezerwatem. Ustrzyki Górne w ogóle uchodzą za główną miejscowość turystyczną tego chronionego obszaru, skąd rozpoczynają się wszystkie ważniejsze bieszczadzkie szlaki. Kolejną ważną miejscowością jest Wołosate, słynne z hodowli koni huculskich. Wetlina, na zachodniej granicy BPN, to główna miejscowość narciarzy biegowych, którzy w jej okolicy mają do dyspozycji aż 20 km tras narciarskich. Ponadto wiosną odbywa się tu festiwal muzyki reggae, a w lecie jazzu – „Jazz w Starym Siole”. W Brzegach Górnych (dawniej Berehy Górne) znajduje się stary cmentarz grekokatolicki.
Roślinność:
Przeważają lasy (aż 84% powierzchni Parku) z dominacją buka, występują również domieszki jodeł, świerków, jaworów i olch. Pozostałe tereny porastają połoniny (7%) – jedyne w swoim rodzaju alpejskie i subalpejskie łąki występujące tylko w Karpatach Wschodnich. Ich nazwa pochodzi z języka wschodniosłowiańskiego i oznacza „miejsce płone, czyli niezdatne do uprawy roli”. Jeśli chodzi o piętra roślinności, rozróżniamy tutaj 2: regiel dolny oraz wyżej wspomniane połoniny. Bieszczady są piękne zwłaszcza na jesieni, kiedy lasy bukowe przybierają ognisto-czerwony odcień, a połoniny stają się złocisto-żółte.
Zwierzęta:
Bieszczady znajdują się we władaniu wielkiej trójcy drapieżników: wilka, niedźwiedzia i rysia (ten ostatni znajduje się w herbie Parku). Ponadto spotkać tu można żbika, żmiję zygzakowatą, zaskrońca, padalca, salamandrę plamistą, węża Eskulapa, orła przedniego, orlika krzykliwego i puchacza. Reintrodukowano także żyjącego niegdyś w bieszczadzkich lasach żubra i bobra.
Szlaki:
- Wielka Pętla Bieszczadzka (144 km) – trasa samochodowa i rowerowa (Lesko → Hoczew → Baligród → Cisna → Wetlina → Ustrzyki Górne → Smolnik → Czarna → Ustrzyki Dolne)
- Mała Pętla Bieszczadzka (99 km) – trasa samochodowa i rowerowa (Lesko → Hoczew → Polańczyk → Czarna Górna → Ustrzyki Dolne)
- Czerwony (najsłynniejszy, przez sam środek Bieszczad) – Cisna → Smerek → Przełęcz Orłowicza → Połonina Wetlińska → Brzegi Górne → Połonina Caryńska → Ustrzyki Górne → Tarnica → Halicz → Wołosate
- Niebieski – Roztoki Górne → Okrąglik → Rabia Skała → Krzemieniec → Ustrzyki Górne → Wołosate → Tarnica → Bukowe Berdo → Pszczeliny → Magura Stuposiańska
- Zielony – Jawornik → Wetlina → Dział → Mała Rawka → Przełęcz Wyżniańska → Połonina Caryńska → Przełęcz Przysłup
- Żółty – Rabia Skała → Jawornik → Przełęcz Orłowicza
- Czarny – Przełęcz Orłowicza → Jaworzec
Schroniska:
- Bacówka pod Honem – w Cisnej, czerwony szlak.
- Baza turystyczna Wideta – pod Smerekiem, czerwony szlak.
- Chatka Puchatka – na Hasiakowej Skale (1232 m n.p.m.), prowadzi doń czerwony szlak. Jest to najwyżej położone schronisko w Bieszczadach, a pierwotnie funkcjonowało jako wojskowy punkt obserwacyjny. Od 1967 r. można tu spać, zjeść lub po prostu odpocząć.
- Schronisko Kremenaros – w Ustrzykach Górnych, czerwony i niebieski szlak.
- Schronisko Cicha Dolina – w Roztokach Górnych, niebieski szlak.
- Schronisko Pod Tarnicą – we wsi Wołosate, niebieski szlak.
- Bacówka Pod Małą Rawką – zielony szlak.
- Schronisko Koliba – na Przysłupie Caryńskim, zielony szlak.
- Chata Socjologa – Otryt Górny, zielony szlak. Drewniana chata studencka założona w 1973 r. przez Instytut Socjologii UW. Od samego początku jej ideą miało być prowadzenie warsztatów pracy twórczej, obozów artystycznych i naukowych, nie zaś świadczenie komercyjnych usług turystycznych. Chata Socjologa jest obecnie miejscem licznych koncertów, festiwali, pokazów filmowych, a także warsztatów szamańskich.
- Bacówka Jaworzec – pod Smerekiem, czarny szlak.
Narty w Bieszczadach:
W Bieszczady warto wybrać się na narty od grudnia nawet do połowy kwietnia. W porównaniu z innymi, wyższymi polskimi górami, Wschodnie Beskidy prezentują się nieco skromniej, lecz z pewnością nie mają sobie równych jeśli chodzi o trasy biegowe. Ośrodki narciarskie na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego:
- wyciąg BPN w Ustrzykach Górnych
- Rusinowa Polana w Dwerniczku
- Laworta i Gromadzyń w Ustrzykach Dolnych. Zobacz naszą galerię zdjęć!
- 9-km trasa biegowa w Wetlinie (Wetlina → Stare Sioło)
Praktyczne informacje:
Wstęp jest oczywiście płatny, jednak cena biletów zależy od konkretnego miejsca.
Więcej szczegółów na stronie BPN: www.bdpn.pl
Tel.: 13 461 10 91, 13 461 03 50.
Zobacz nasz artykuł o interesujących miejscach. które warto zobaczyć w Bieszczadach!
