Nie ma to jak jesień w Bieszczadach. Zapraszamy na wędrówkę po tej jednej z piękniejszych krain w Polsce!
Chryszczata (997 m n.p.m.) nazywana jest także Wielkim Działem, a to dlatego iż wzniesienie faktycznie oddziela od siebie 2 bieszczadzkie doliny: Osławy i Jabłonki. Chryszczata stanowiła tym samym granicę między wsiami Łemków (położonymi bardziej na zachodzie) i Bojków (na wschodzie). Z języka Łemków wywodzi się też nazwa góry – chreszczate zilie, czyli po naszemu czworolist pospolity to roślinka, która porasta owe zbocza.
Zaraz po II wojnie światowej toczyły się na tych terenach krwawe walki UPA z polską ludnością. Na Chryszczatej polscy partyzanci urządzili coś na kształt twierdzy – prawdziwe obozowisko z młynem, piekarnią, garbarnią, warsztatami rzemieślniczymi, kuchnią polową, szpitalem i stajniami. Było to doskonałe miejsce strategiczne, na które trudno było się dostać UPA – Chryszczata leży bowiem na urwisku, a z obu jej stron płyną rzeki Osława i Jabłonka. Poza tym sama góra jest prawie całkowicie zalesiona, co dawało dodatkową osłonę przed nieprzyjacielem. Do dziś można znaleźć pośród drzew elementy uzbrojenia pochodzące sprzed prawie 70 lat oraz natknąć się na obozowisko czy też opuszczony cmentarz wojskowy.
Na szczycie wznosi się ponad 100-letnia, betonowa wieża geodezyjna. Przez prawie rok czasu towarzyszył jej postawiony w 2008 r. nielegalny pomnik ku czci UPA. Wykonali go bez zezwolenia ukraińscy emigranci z Kanady i USA, co było iskra zapalną do kolejnych sporów między Polską a Ukrainą. Sprawa zakończyła się tak, że w 2009 r. pomnik na Chryszczatej oraz kilka postawionych wokół niego żelaznych krzyży zostało usuniętych, co było pretekstem dla ukraińskich nacjonalistów do żądania usunięcia rzeźby miecza Szczerbca z Cmentarza Orląt we Lwowie.
Bieszczadzkie szlaki turystyczne na Chryszczatą:
– Z Komańczy – czerwony. Idzie się przez Prełuki, Duszatyn i nad dwoma malowniczymi, śródleśnymi Jeziorkami Duszatyńskimi. Około 4,5 godz. drogi.
– Z Kołonic i Jabłonek – najpierw czarny, wzdłuż potoku Czerteż, a od Przełęczy Jaworne czerwony – idzie się przez Przełęcz Żebrak, mijając po prawej studencką bazę namiotową Rabe. Około 4 godz. 50 min. drogi.
– z Rzepedzi – z przystanku PKS idziemy drogą na wschód w kierunku Turzańska. Po lewej stronie drogi mijamy cerkiew i idziemy prosto aż do ostatnich zabudowań. Na końcu drogi znajduje się niebieski szlak – idziemy nim w prawo. Mijamy Górę Dział (830 m n.p.m.) i po 3 godz. jesteśmy na Chryszczatej.
Noclegi w okolicy Chryszczatej:
– Zagroda Chryszczata – Smolnik nad Osławą w gminie Komańcza, przy drodze wojewódzkiej 897
http://zagroda_chryszczata.fm.interia.pl/ZagrodaChryszczata/index.htm
– Studencka Baza Namiotowa Rabe
https://www.facebook.com/bazarabe
– 2 pola namiotowe w Dolinie Osławy, ok. 5 km na zachód od Chryszczatej
– domki w Bieszczadach – ul. Ks. Tomasza Kościa 9, 38-606 Baligród;
przy drodze wojewódzkiej 893
http://domkiwbieszczadach.pl/
Ogólnie o Bieszczadach przeczytasz w naszym artykule!
Booking.com
