Wieś słynie jako letniskowo-wypoczynkowa, okazałe domy wczasowe zaczęły tu masowo powstawać po II wojnie. Z osiedla Kiry (kira – gwar. „zakręt, zakos”), nad potokiem Kirowa Woda, przy szosie łączącej Zakopane z Witowem, turyści wyruszają w Dolinę Kościeliską.
W opowieściach starych ludzi przetrwała legenda o tym, że gdy król Jan Kazimierz, uciekając przed szwedzką nawałą, przeprawiał się na Węgry – wykorzystał do tego drogę wiodącą przez Palenicę, Butorowy Wierch, Polanę Budzówka (jedną z najstarszych polan Kościeliska), Dolinę Kościeliską, Wąwóz Kraków i dalej na Słowację. Przypomina o tym ulica Królewska w Kościelisku, a trakt przez wierchy, polany i dolinę jest zwany Drogą Królewską. Co ciekawsze, Droga Królewska – szeroki, bity trakt – biegnie też w zupełnie innej części Podhala: wierchami w Białce Tatrzańskiej aż po Groń. Być może obie te drogi niegdyś się łączyły lub są fragmentem starego, kupieckiego szlaku na Wiedeń i na Węgry.
Kościelisko położone jest w Rowie Kościeliskim i na północnych stokach Pogórza Gubałowskiego. Jego zabudowania wkraczają także do dolnej części Doliny Kościeliskiej w Tatrach (Kiry). Jest to duża wieś o charakterze miejscowości wypoczynkowej, składająca się z 21 osiedli (dawnych osad pasterskich, tzw. polan – stąd bierze się dawniej oficjalna, a dziś potoczna nazwa miejscowości: Polany), często nazywana „Sercem Podhala”. Osiedla Kościeliska to: Antałówka, Blachówka, Budzówka, Butorów, Chotarz, Czajki, Górkówka, Gronik, Groń, Karpielówka, Kierpcówka, Kiry, Nędzówka, Pająkówka, Pitoniówka, Rysulówka, Sobiczkowa, Staszelówka, Sywarne, Szeligówka, Wojdyłówka.
Kościelisko jest kolebką narciarstwa biegowego, zwłaszcza biathlonu. Trzydziestu ośmiu olimpijczyków rodem z Polan lub tutaj osiadłych – to rzecz niezwykła w skali kraju.
W Kościelisku-Kirach znajduje się stadion biathlonowy, na którym m.in. odbyły się w 1969 r. Mistrzostwa Świata, a w 2000 r. Mistrzostwa Europy, a w 2003 r. Mistrzostwa Świata Juniorów i Juniorów Młodszych. Prócz tego okolice Kościeliska są idealnym terenem do uprawiania narciarstwa biegowego i śladowego oraz ski-alpinizmu. W czerwcu 2006 r. władze Gminy podjęły decyzję o budowie ośrodka narciarskiego „Witów – Ski” w Witowie.
Gmina Kościelisko – brama do Tatr Zachodnich, podnóże Pasma Gubałowskiego – to jeden z najpiękniejszych podgórskich obszarów w Polsce. Istniejąca gmina już od 1867 r. zmienała swoje administracyjne granice, łącząc się bądź z Chochołowem, bądź z gminą tatrzańską. Bliskość Zakopanego powoduje że tereny te są bardzo atrakcyjne dla uprawiających turystykę narciarską.
Sama gmina Kościelisko pragnie nawiązać bliższe relacje ze Słowacją, myśląc o budowie przejścia granicznego przez Polanę Molkówka i Magurę Witowską do Orawic. Na terenie gminy znajdują się najpiękniejsze w całym paśmie Tatr po polskiej stronie doliny: Kościeliska, Chochołowska, Lejowa oraz częściowo Małej Łąki. Do Gminy Kościelisko należą: Dzianisz – malowniczo położony wzdłuż potoku Dzianiskiego na północnej stronie Gubałowskiego Pasma oraz Witów – urokliwa wieś u podnóża Tatr.
Booking.com
