Pomnik małego powstańca na warszawskim Starym Mieście to symbol heroicznej walki mieszkańców miasta, która porusza serca nie tylko warszawiaków. Nie każdy wie jednak, kto stoi za słynnym projektem pomnika. Jerzy Jarnuszkiewicz, rzeźbiarz i medalier, twórca słynnego pomnika, ma na swoim koncie więcej niezapomnianych dzieł. Jedno z nich można spotkać na ulicy Żwirki i Wigury… Poznaj niezwykłe historie warszawskich rzeźb Jerzego Jarnuszkiewicza.
Jeszcze tej wiosny w galerii Zachęta podczas wystawy „Jerzy Jarnuszkiewcz. Notatki z przestrzeni” można było zapoznać się z twórczością kaliskiego rzeźbiarza. Wsławił się on projektem pomnika małego powstańca, jednak stworzył on znacznie więcej interesujących dzieł z zakresu rzeźbiarstwa i sztuki medalierskiej. Eksperci od podróżowania z AccorHotels zapraszają Cię na spacer po warszawskich zakątkach, które kryją w sobie niezwykłe historie…
Przeczytaj także: Podziemna Warszawa, czyli tajemnice stolicy.
Pomnik małego powstańca – gdzie i kiedy powstał najsłynniejszy symbol powstania warszawskiego
Projekt rzeźby powstał w 1946 r. Jarnuszkiewicz był wówczas studentem warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz wolontariuszem pomagającym w odgruzowywaniu miasta. Początkowo dzieło nosiło tytuł „Dziecko-bohater”. Sama rzeźba z gipsu powstała w pracowni Biura Odbudowy Stolicy na Pradze.
Artysta za swoje dzieło dostał wyróżnienie w konkursie na dzieło upamiętniające powstanie, zorganizowanym przez Związek Polskich Artystów Plastyków w salonie sztuki Nike.
Kontrowersje wokół pomnika małego powstańca – spór o autorstwo
W latach 70. przez pewien czas figurka była obecna na rynku pod postacią kopii wykonanych z brązu. Jarnuszkiewicz nie wyraził jednak zgody na stworzenie tych figurek – wręcz przeciwnie. Miniaturki rzeźby rozprowadzał brązownik Władysław Miecznikowski, który twierdził, że autorem jest nieżyjący artysta Jan Małeta.
Figurka – wraz z propagatorem rzekomych dzieł Małety – stała się bardzo popularna. Ukazało się sporo materiałów prasowych, w których powstaniec z rzeźby był nazywany Antkiem Rozpylaczem. Nagłaśnianie nieprawdziwych informacji sprawiło, że Jarnuszkiewicz postanowił dochodzić swoich praw. W 1979 r. wygrał rozprawę sądową o uznanie jego autorstwa.
Pomnik małego powstańca – gdzie można oglądać?
Właściwy projekt nie musiał długo czekać na swoją realizację w brązie. Z inicjatywą postawienia pomnika małego powstańca wystąpili warszawscy harcerze Chorągwi Stołecznej ZHP im. Bohaterów Warszawy. Jarnuszkiewicz przekazał im swój projekt, a harcerze zgromadzili środki na jego wzniesienie. W 1983 r. pomnik małego powstańca został uroczyście odsłonięty.
Rzeźba mieści się przy ul. Podwale na Starym Mieście i obecnie jest jedną z najważniejszych atrakcji Warszawy. Przedstawia małego chłopca w nieproporcjonalnie dużym hełmie i butach, z przewieszoną przez ramię bronią. Te atrybuty akcentują nieprzystosowanie małego bohatera do trudnych warunków, w których przyszło mu spędzać dzieciństwo.
Rzeźba-monument na Cmentarzu Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich – kolejne kontrowersje
Pomnik małego powstańca z warszawskiej Starówki to nie jedyna słynna rzeźba autorstwa Jerzego Jarnuszkiewicza. Artysta jest także twórcą ogromnego monumentalnego obelisku, który znajduje się na Cmentarzu Żołnierzy Radzieckich przy ul. Żwirki i Wigury niedaleko Uniwersytetu Medycznego.
Projekt pt. „Bohater” został zrealizowany przez architekta Stanisława Lisowskiego w 1950 r. Jeszcze tego samego roku Jarnuszkiewicz otrzymał za niego Nagrodę Państwową I stopnia. Po latach w wywiadzie z prof. Baraniewskim – kuratorem późniejszej wystawy dotyczącej twórczości Jarnuszkiewicza – mówił, że potrzebował wtedy tematów heroicznych. Myślał o sprawach ostatecznych, śmieci i wojnie.
Śladem rzeźb Jarnuszkiewicza – gdzie zatrzymać się na nocleg w Warszawie
Interesujesz się historią Polski i stolicy? Chcesz zwiedzić najważniejsze zabytki rzeźbiarskie, które na zawsze wpisały się w dzieje kraju? Odwiedź Warszawę i zobacz na własne oczy, jak historia wpływa na kulturę (i odwrotnie).
Jeżeli zastanawiasz się, jaki hotel w Warszawie wybrać, możesz zdecydować się na nocleg w obiekcie zlokalizowanym bezpośrednio przy Starym Mieście. Przyjrzyj się ofercie hotelu Ibis Stare Miasto leżącego tuż przy warszawskiej Starówce. Z takiego punktu możesz z marszu udać się na zwiedzanie fascynujących zabytków Warszawy.
