Łyna ma źródła w rejonie wsi o tej samej nazwie, jej źródliska stanowią rezerwat, gdzie występuje ciekawe zjawisko erozji wstecznej. Rzeka płynie kierunku północnym, mijając po drodze Olsztyn, Dobre miasto, Lidzbark warmiński, Bartoszyce, Sępopol i wpada do Pregoły na terenie Obwodu Kaliningradzkiego.Łyna ma źródła w rejonie wsi o tej samej nazwie, jej źródliska stanowią rezerwat, gdzie występuje ciekawe zjawisko erozji wstecznej. Rzeka płynie kierunku północnym, mijając po drodze Olsztyn, Dobre miasto, Lidzbark warmiński, Bartoszyce, Sępopol i wpada do Pregoły na terenie Obwodu Kaliningradzkiego.
Długość rzeki to 289 km, z czego w Polsce prawie 200. Jest to niezwykle interesujący szlak, dający możliwość dowolnego rozbudowania go wzdłuż i wszerz. Górny bieg Łyny to wspaniałe lasy i jeziora oraz dwa przełomy pozwalające zasmakować emocji typowych dla spływów rzekami górskimi. Trasa od Olsztyna ma wybitne walory krajoznawcze, można też ją nazwać szlakiem gotyckich zamków i kościołów.
MIEJSCE ROZPOCZĘCIA SPŁYWU
Szlak Łyny rozpoczyna się w Kurkach, gdzie zbiegają się dwie rzeki: Mrózka oraz Łyna, 16 km na wschód od Olsztynka, nad PN. Krańcem jeziora Kiernoz Wielki, w odległości 1 km drogi od Kurek.
0,0 Płyniemy z biwaku w prawo, na PN. Przed nami widać dużą zalesioną wyspę, którą pozostawiamy za lewą burtą. Jeżeli mamy dodatkowy jeden dzień, udajemy się najpierw w kierunku źródeł Łyny. Płyniemy na PD wzdłuż wschodniego brzegu. Po przebyciu 1 km krótki, trzystumetrowy, przepływ na jezioro Kiernoz Mały (pow. 54 ha). Następnie pokonujemy niedługie odcinki rzeczne (płynac pod niewielki prąd), przeplatane uroczymi śródleśnymi jeziorkami; są to jeziora: Morze, Duże Brzeźno, Małe Brzeźno, Krzyż. Łącznie mamy do pokonania Ok. 14 km w obie strony.
1,1 Most w Kurkach na drodze z Olsztynka do Jedwabna. Przed mostem, z lewej strony, kończy swój bieg rzeka Mrózka, która na odcinku od jeziora Mielno może stanowić odrębną trasę atrakcyjnego, chociaż dosyć uciążliwego spływu zajmującego trzy dni. Nurt Łyny jest szybki, na obu stronach są podmokłe łąki, po bokach zaś gąszcz sitowia. Powoli brzegi stają się wyższe i pojawia się sosnowy las.
Na ścianie kościoła w Kurkach wisi pamiątkowa tablica – to tutaj Karol Wojtyła podczas jednego ze swoich spływów dowiedział się o nominacji na biskupa krakowskiego.
3,7 Łyna rozszerza Sie, przechodząc w zatokę Jeziora Łańskiego (pow.1000 ha), które należy do najpiękniejszych jezior tej części Pojezierza Olsztyńskiego. Jezioro ma urozmaiconą linię brzegową z kilkoma malowniczymi półwyspami. Najwyższy z nich „Lalka” ma 1,3 km długości. Lasy na wschodnim brzegu jeziora objęte są ochroną w rezerwacie „Las warmiński”. Należy o tym pamiętać planując biwaki, gdyż biwakowanie na tym terenie bez zgody służby leśnej może przysporzyć kłopotów. Przez wiele lat jez. Łańskie było całkowicie wyłączone dla ruchu turystycznego ze względu na ośrodek rządowy w Łańsku. To tu wypoczywali między innymi sekretarze KC PZPR, gośćmi byli tu również Broz Tito oraz Breżniew. Okoliczne lasy słynęły z bogactwa zwierzyny, na którą chętnie polowali także zagraniczni goście ośrodka.
5,9 Trzymając się prawego brzegu, osiągamy cypel półwyspu, na którym dawniej stała leśniczówka Dzierzgany. Jesteśmy w najszerszym miejscu Jeziora Łańskiego. Odległość od wsch. Do Zach. Przekracza 2 km. Na przeciwległym zachodnim brzegu, bardziej na PN. Widać budynki osady Łańsk. Głęboko wrzynająca Sie w ląd zatoka przed osadą Łańsk zbliża się do najbardziej wysuniętej na wsch. części jeziora Pluszne. Jest to duże urodziwe jezioro. Obydwa akweny, chociaż odległe od siebie zaledwie o 430m, mają lustra wody różniące się wysokością ponad 15 m (Jezioro Łańskie – 124,9 m n.p.m., Pluszne – 140,2 m n.p.m.). W celu wykorzystania ich ogromnej energii Niemcy przed 1945 rokiem planowali budowę tu elektrowni, inwestycja nie została zrealizowana.
8,2 Jezioro zwęża się do 400m. Po prawej stronie cypel wąskiego półwyspu Lalka. Na lewym brzegu ośrodek wypoczynkowy w Rybakach – polecane miejsce na nocleg na jez. Łańskim. Jezioro zwęża się zaś brzegi stają się wyższe. Lekkim łukiem akwen skręca w lewo. Przed nami z daleka widoczna wyspa, mijamy ją prawą stronę jeziora a po kilkuset metrach przepłyniemy obok budki wartownika – od kilku lat pustej.
10,6 Jezioro Łańskie ma jeszcze jedną malowniczą trzystumetrową zatokę, a w nią, w połowie długości wschodniego brzegu wypływa krótki (1km) odcinek Łyny, łączący jeziora Łańskie oraz Ustrych (pow.93. ha)
14,1 Jesteśmy w Pd. Części jeziora Ustrych. Jezioro to jest 13,5 raza mniejsze od Łańskiego, ma jednak krajobrazowo podobny charakter: wysokie zalesione brzegi, czystą wodę, bogactwo fauny oraz flory; znajduje się również w obrębie wspomnianego wyżej parku krajobrazowego. Tereny te są objęte ochroną rezerwatu „Las Warmiński” – od jeziora aż do miejscowości Ruś na przepłynięcie wymagana jest zgoda wojewódzkiego konserwatora przyrody. (odcinek ten można ominąć lądując na północno-zachodnim brzegu jez. Łańskiego i przewożąc kajaki do Rusi). Płyniemy wzdłuż jeziora.
Płyniemy prosto na PN., aby w ostatniej niedużej zatoce skręcić na PN. Wsch. i dotrzeć do zastawki spiętrzającej wodę jeziora do wysokości Ok. 3 m. Lądujemy przed mostem na lewym brzegu. Przenosimy kajak przez drogę blisko 50-60 m.
16,2 Rozpoczyna się 5 kilometrowy przełom Łyny z szybkim nurtem, częstymi bystrzami i wieloma leżącymi w korycie pniami. Wszystko to znajduje się w obramowaniu wysokich poszarpanych brzegów, pokrytych wysokopiennym sosnowo – świerkowym borem. Widok jest groźny, ale przepiękny. Odcinek ten wymaga wytężonej uwagi i doświadczenia, aby przebyć go bez wywrotki i w nie podziurawionym kajaku. Zachwyca przejrzysta woda, piaszczyste dno. Głębokość sięga do 1m, ale zdarzają się miejsca o ponad 2 metrowych głębokościach. Salom pomiędzy granitowymi głazami pochodzenia polodowcowego a przegradzającymi nurt pniami drzew dostarcza wielu silnych wrażeń. W kilku miejscach zachodzi konieczność przeniesienia kajaków brzegiem, by ominąć obalone pnie potężnych sosen i świerków. Mijamy resztki tamy młyńskiej Sójka oraz spalonego mostu. Największe emocje górskiego odcinka Łyny mamy już za sobą. Nurt rzeki powoli zwalnia, zaś brzegi stają się coraz niższe.
Prąd staje się wolniejszy, zbliżamy się do wsi Ruś.
21,3 Przez nadbrzeżne drzewa widać czerwone dachy, a po chwili jesteśmy w centrum wsi, przed mostem i tamą młyńską spiętrzająca wodę. Młyna już nie ma ale, piętrzenie jest konieczne do poprawnego funkcjonowania dużego, położonego na prawym brzegu zakładu hodowli ryb. Przenosimy kajak około 200m przez most i wodujemy z bardzo niewygodnej skarpy na lewym brzegu rzeki. Płyniemy spokojnym odcinkiem o niedostępnych, podmokłych brzegach.
27,8 Most drogowy w położonej na lewym brzegu wsi Bartag. Przed mostem przeszkoda – rura gazowa usytuowana tak niefortunnie, iż prawie nigdy, bez względu na poziom wody nie można nad nią przepłynąć, przeciągamy więc kajak po wierzchu rury. . W miejscowości kilka gospodarstw agroturystycznych, także nad brzegiem rzeki, w których możemy znaleźć nocleg.
Zbliżamy się do Olsztyna. W oddali po prawej prześwitują między drzewami ogromne blokowiska, tymczasem mijamy na prawym brzegu osiedle domków jednorodzinnych, następnie mosty drogowe i zbliżamy się do śródmieścia Płyniemy dalej mijając betonowy most, w tym miejscu znajdowała się jedna z bram wjazdowych do miasta zwana Dolną. . Następnie płyniemy skrajem Starego Miasta, mijamy kolejno cztery mosty oraz kładki dla pieszych. Po prawej stronie mijamy knajpki, urokliwie położone nad samym brzegiem rzeki. Za piątym, wysokim, łukowatym, w którego tle widoczny jest czternastowieczny zamek, wyhamowujemy kajak.
Po prawej stronie zamek, którego budowę rozpoczęto w roku 1346. W swej historii zamek nie przechodził żadnego ciężkiego oblężenia w związku, z czym zachował się do dzisiejszych czasów w dobrym stanie. W zamku badania prowadził Mikołaj Kopernik, świadectwem, czego jest fragment tablicy astronomicznej – jedyne urządzenie astronomiczne, jakie pozostało po naukowcu.
36,9 Przed nami kolejny most drogowy, a za nim jaz, którym spłynięcie jest niemożliwe ze względu na betonowe, nie widoczne z powierzchni wody łamacze kry lodowej. Dobijamy do lewego brzegu i przenosimy kajak Ok. 50m przez ruchliwą ulicę na druga stronę jazu. Nurt poniżej jazu ożywia się. Za plecami pozostawiamy zamek i Stare Miasto, a 100m przed nami potężne ceglane łuki dwóch mostów kolejowych, zbudowanych z latach 1872-1892. Dalej niewielki most drogowy i po chwili wpływamy w kolejny przełom Łyny. Leży on w obrębie granic miasta, w otoczeniu komunalnego lasu.
40,0 Kończy się przełom, ale piękny las na obu wysokich brzegach towarzyszy nam nadal. Prąd powoli zanika, rzeka rozlewa się coraz szerzej.
42,0 Z prawej strony ujście rzeki Wadąg. Dalej znajduje się tama spiętrzająca wodę na potrzeby małej elektrowni wodnej, wybudowanej w 1907 roku. Przenosimy kajak 200m prawym brzegiem. Poniżej elektrowni koryto rzeki ma około 20m szerokości, nurt wyraźnie zwalnia, woda nieprzejrzysta, dno żwirowate.
45,0 Po lewej stronie, 200m od brzegu leży miejscowość Radykalny. Prąd zanika, rzeka przemienia się w coraz szersze rozlewisko.
46,5 Rozgałęzienie Łyny. Płyniemy odcinkiem kanałowym w prawo. W lewo – wielokilometrowe, kręte starorzecze, nie nadające Sie do pływania kajakiem.
47,4 Most, tama i elektrownia w Brąswałdzie o mocy 2,2 MW, wybudowana w 1939 roku . Ośmiometrowe spiętrzenie wody na potrzeby elektrowni uzyskano przekopując skrót kanałowy z wykorzystaniem trzech jezior na trasie. Przenosimy kajak 50m lewą stroną.
48,8 Malutkie jezioro Śledinek (dawniej: Kesling)
49,3 Wpływamy na jezioro Mosąg (pow. 53 ha), które znalazło się na szlaku Łyny po przekroczeniu kanału.
50,2 Wypływ Łyny z PN. Krańca jezior. Tuz za wypływem most na drodze z Brąswałdu do Barkwedy, a dalej malutkie jezioro Orzołek o brzegach bagnistych, porośniętych szuwarami.
51,2 Połączenie kanału ze starorzeczem. Łyna płynie podmokłą doliną. Szerokość koryta dochodzi do 15m. Brzegi rzeki tworzą zalesione wzgórza.
63,7 Miejscowości Kłódka – most drogowy, a 1,5km na Zach. Jezioro Limajno (pow. 235 ha).
71,6 Na lewym brzegu osada Knopin. Daleko, w kierunku PN.-zach. Pojawia się wysoka kwadratowa wieża, potem inne zabudowania. Widać oddalony w linii prostej 3,5 km kościół kolegiacki w Dobrym Mieście.
77,1 Koryto rzeki rozwidla się. W lewo starorzecze zwane Małą Łyną. Płyniemy prosto sztucznie wykopanym kanałem.
78,2 Jesteśmy w środku Dobrego Miasta , lokalny ośrodek administracyjno-gospodarczy. Dobre Miasto uzyskało prawa miejskie w 1329 roku, najstarsza część zabudowań położona na wyspie w ramionach rzeki Łyny. Po drodze mijamy imponujący budynek kolegiaty z XIV wieku, która niegdyś oprócz funkcji sakralnych spełniała rolę obronną. Kościół dominujący w zabudowaniach kolegiaty jest jednym z największych na Warmii, bogate wyposażenie głównie barokowe – ołtarz, chrzcielnica, ambona. W ołtarzu w lewej nawie przy filarze, cenna późnogotycka rzeźba Boga Ojca. Dalej mijamy basztę obronną zwaną „Bocianią Basztą”, pozostałość po okalających miasto murach obronnych. Przy starym młynie zaadaptowanym na elektrownię wodną, konieczna 150 m przenoska kajaków prawym brzegiem.
79,3 Połączenie Małej i Dużej Łyny. Opuszczamy Dobre Miasto.
80,5 Most drogowy w osadzie Kosyń. Na prawym brzegu pojawia się las.
86,5 Most drogowy. Na lewym brzegu dawna letnia rezydencja – pałac biskupów warmińskich w Smolanach, obecnie siedziba szkoły rolniczej. Za Smolanami brzegi podnoszą Sie, do rzeki z obu stron zbliża siew wysokopienny sosnowo-świerkowy las. Nurt jest szybki, ale spokojny. Ten odcinek spływu ma duże walory krajobrazowe.
106,0 W odległości ok. 200m od lewego brzegu miejscowość Łaniewo. Brzegi są trudno dostępne ze względu na rozkrzewione łozy i olchy, rzeka silnie meandruje. , możliwość rozbicia namiotu na prywatnych posesjach po uzgodnieniu z właścicielami.
113,0 Po lewej stronie w odległości 700m od rzeki leży wieś Bobrownik. Koryto rzeki staje się mniej kręte, łozy i olchy, utrudniające przepłynięcie kajaka, przerzedzają się. Przez zieleń drzew można już dostrzec zabudowania Lidzbarka Warmińskiego.
120,0 Wysoki most drogowy. Jesteśmy w Lidzbarku Warmińskim. Żeby jednak dopłynąć do centrum, trzeba jeszcze pokonać dwu-i półkilometrowy odcinek Łyny wzdłuż przedmieścia. Oba brzegi są porośnięte wysokimi drzewami. Mijamy dwa mosty drogowe. Wysiadamy, żeby zwiedzić gotycki, czternastowieczny zamek- byłą siedzibę biskupów warminskich oraz kościół farny Św. Piotra i Pawła, w założeniach architektonicznych gotycki, lecz z elementami barokowymi. Gotycki zamek zbudowany jest na planie kwadratu 48,5 m na 48,5 m z dziedzińcem krużgankowym. Posiada wieloboczną wieżę oraz 3 smukłe wieżyczki w narożach. We wnętrz unikat stanowi m. in. refektarz z polichromią z przełomu XV i XVI wieku. Przedzamcze wraz z murem otaczającym zamek z dwiema basztami, międzymurzem oraz fosą pochodzą z XV wieku. Zamek jest wpisany do rejestru zabytków klasy światowej.
123,0 Mijamy zamek i dopływamy do rozwidlenia koryta. Wybieramy lewą odnog. Poniżej jest tama młyńska. Przenosimy kajak lewą stroną.
123,5 Z prawej strony ujście rzeki Symsarny, która na odcinku od jeziora Blanki Kało Jezioran stanowi interesujący, ale bardzo uciążliwy szlak kajakowy.
132,0 Z lewej strony ujście rzeki Elmy, wypływającej w okolicach Górowa Iławieckiego.
135,0 Most drogowy. Na lewym brzegu, ponad 100m od rzeki, leży duża wieś Rogóż, poniżej której brzegi podnoszą się, krajobraz ożywiają kepy leśne.
140,0 Most na drodze z lewobrzeżnego Kotowa do Prawobrzeżnych Marun. Rzeka mocno meandruje, otoczenie jest coraz bardziej malownicze. Nurt zaczyna być dosyć szybki, ale spokojny. Pokonujemy przestrzeń bez nadmiernego wysiłku, ograniczając się jedynie do sterowania kajakiem.
143,5 Na lewym brzegu mijamy osadę Młynisko. Brzegi są wysokie, prawy zalesiony.
148,9 Na lewym brzegu wieś Ardapy. Łyna obszernymi, malowniczymi zakolami zbliża się do Bartoszyc.
159,0 Na prawym, wysokim brzegu nasz cel – Bartoszyce. Lądujemy na prawym brzegu przy drugim moście drogowym w centrum miasta. Z dawnych czasów zachowało się kilka zabytków: Brama Lidzbarska oraz pozostałości murów obronnych z XV wieku, kościół p. w. św. Jana Ewangelisty z drugiej połowy XIV wieku ze zdobiącymi jego wnętrze gwieździstymi sklepieniami, kościół św. Jana Chrzciciela prawdopodobnie z XV wieku, chociaż istnieją przypuszczenia, że mógł powstać w czasach pierwszej lokacji miasta, spichrze zbożowe z XVII i XIX wieku.
Mijamy dwa mosty drogowe oraz kolejowy, pod mostami wartki nurt. Dalej Łyna leniwie meandruje rozległą Niziną Sępopolską wśród łąk i zagajników.
Do dworca PKP i PKS ok. 500m. Tu z reguły kończą się spływy Łyną.
180,3 Po prawej do Łyny uchodzi niewielka rzeka Pisa, która około dwóch kilometrów wyżej przepływa przez wieś Wiatrowiec.
185,8 Sępopol. Poniżej mostu drogowego w poprzek nurtu leżą ruiny starego mostu, można próbować przepłynąć lewą stroną, w przypadku niskiego stanu wody bezpieczniej jest przenieść kajak.
Sępopol to pięknie położone miasto, w zakolu Łyny i wpadającego do niej Gubru. Początkowo był tu zamek krzyżacki.
Najcenniejszymi zabytkami Sępopola są: kościół św. Michała Archanioła z XIV wieku, oraz pozostałości obwarowań miejskich z tego samego okresu oraz wybudowana w 1912 wieża ciśnień, która po modernizacji funkcjonuje po dzień dzisiejszy.
198,0 Stopki, ostatnia miejscowość przed granicą państwa.
źródło: organizator spływów kajakowych splywy.pl
Booking.com
