Kiedyś część Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, potem monarchii austro-węgierskiej, Czechosłowacja stała się niepodległym państwem po I wojnie światowej.
Niepodległość zakończyła się w 1939 roku, kiedy to wojska niemieckie zajęły kraj. Po II wojnie światowej kraj znalazł się w sowieckiej sferze wpływów.
W 1968 roku dopiero inwazja wojsk Układu Warszawskiego zakończyła antysowieckie zamieszki i demonstracje.
Po upadku bloku komunistycznego Czechosłowacja odzyskała suwerenność. W 1993 roku kraj rozpadła się na dwa osobne państwa, zgodnie z podziałem etnicznym – na Słowację i Czechy. Republika Czeska, dzięki swoim aspiracjom do członkostwa w Unii Europejskiej i NATO, dokonała olbrzymich zmian w kierunku integracji z rynkami światowymi i demokratyzacji państwa. Scena polityczna kraju jest i zapewne będzie jeszcze przez długi czas niespokojna. Do struktur NATO Czechy przystąpiły 1 maja 2004r.
Kiedyś część Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, potem monarchii austro-węgierskiej, Czechosłowacja stała się niepodległym państwem po I wojnie światowej. Niepodległość zakończyła się w 1939 roku, kiedy to wojska niemieckie zajęły kraj. Po II wojnie światowej kraj znalazł się w sowieckiej sferze wpływów. W 1968 roku dopiero inwazja wojsk Układu Warszawskiego zakończyła antysowieckie zamieszki i demonstracje. Po upadku bloku komunistycznego Czechosłowacja odzyskała suwerenność. W 1993 roku kraj rozpadła się na dwa osobne państwa, zgodnie z podziałem etnicznym – na Słowację i Czechy. Republika Czeska, dzięki swoim aspiracjom do członkostwa w Unii Europejskiej i NATO, dokonała olbrzymich zmian w kierunku integracji z rynkami światowymi i demokratyzacji państwa. Scena polityczna kraju jest i zapewne będzie jeszcze przez długi czas niespokojna. Do struktur NATO Czechy przystąpiły 1 maja 2004r.
Informacje ogólne
Ludność: W Czechach mieszka 10 268 607 osób. Gęstość zaludnienia wynosi 130 mieszk./km².
Powierzchnia kraju: Powierzchnia Czech wynosi 78 866 km².
Strefa czasowa: GMT +1.00
Klimat, pogoda, temperatura
Temperatura powietrza
Średnia roczna i miesięczna temperatura powietrza
| Rok | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII | |
| Praga | 8,2° | -1,6° | -1,1° | 3,8° | 7,1° | 12,7° | 15,4° | 17° | 17° | 13,8° | 8,2° | 2,7° | 0° |
| Ceskie Budejovice | 8,2° | -1,1° | -0,5° | 3,8° | 7,1° | 12,1° | 15,4° | 17° | 17° | 13,8° | 8,2° | 3,3° | 0,5° |
| Liberec | 7,6° | -1,6° | -1,1° | 3,3° | 6,6° | 11,6° | 14,3° | 15,9° | 16,5° | 12,7° | 8,2° | 2,7° | 0° |
Klimat Czech
Czechy połozone są w strefie klimatu umiarkowanego, w którym wyraźnie zaznacza się przejściowość pomiędzy wpływami morskimi a kontynentalnymi.
Średnia miesięczna temperatura powietrza stycznia wynosi -2,5°C a lipa 17-18°C.
Roczna suma opadów atmosferycznych wynosi odpowiednio:
– 470 mm południowy-wschód
– 1000 mm – Sudety i Beskidy Morawskie
Kod telefoniczny i ważniejsze numery telefonów
Kod telefoniczny +420
Policja 158
Straż Pożarna 150
Pogotowie ratunkowe 155
Elektryczność
Elektryczność: 230V / 50 Hz
Przepisy prawne
Wwóz, wywóz i udostępnianie narkotyków zagrożone są karą pozbawienia wolności od roku do 10 lat.
Bezpieczeństwo
Z uwagi na bardzo częste kradzieże należy zachować ostrożność i szczególnie chronić dokumenty i pieniądze w środkach komunikacji publicznej, na dworcach kolejowych, w sklepach i na terenie popularnych obiektów turystycznych, a także w pociągach międzynarodowych przejeżdżających przez terytorium Republiki Czeskiej. Równie często zdarzają się kradzieże samochodów
Placówki dyplomatyczne
Ambasada Republiki Czeskiej
ul. Koszykowa 18, 00-555 Warszawa
tel. 628 72 21-25; fax 629 80 45
e-mail: warsaw@embassy.mzv.cz
Internet: www.mfa.cz/warsaw
Wydział Konsularny
tel. 628 72 21-25 fax 628 21 68
Wydział Ekonomiczny i Handlowy
tel. 628 19 57; 629 48 59
fax 621 98 80
Biuro Attaché Obrony
tel. 621 89 80, 621 71 57
fax 621 71 57
Wydział Ekonomiczno Handlowy
tel. 628 19 57, 628 72 21-25
fax 621 98 80
e-mail: commerce_warsaw@mzv.cz
Ambasada RP
ul. Valdštejnská 8, 118 01 Praha 1
tel. 0-0420-257-099-500
fax. 0-0420-257-530-399
e-mail: ambrpczechy@mbox.vol.cz
strona www: www.ambpol.cz
Wydział Konsularny
V úžlabině 14 100 00 Praha 10
tel. 00420.224.228.722 – 4
fax. 00420.2 24.227.320
e-mail: konspol@mbox.vol.cz
Konsulat RP w Brnie
Konsul Honorowy: Petr Mrkývka
Kolište 13, 602 00 Brno, Republika Czeska
tel./fax. (00420) 545 534 268
e-mail: konsulatbrno@wp.pl
Konsulat Generalny RP w Ostrawie
ul. Blahoslavova 4, 70100 Ostrava
tel. 00420.596.118.074, 76
fax. 00420.596.118.073
e-mail: konsulatrp.ostrawa@iol.cz
strona internetowa: http://konsulatrp.filus.edu.pl
Cło, wizy, paszport
Obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej/ Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu (niezależnie od jego celu) na terytorium Republiki Czeskiej do 90 dni jest paszport bądź dowód osobisty (starego i nowego wzoru). Przed wyjazdem należy się upewnić, czy dokument jest w wystarczająco dobrym stanie technicznym i pozwala na stwierdzenie tożsamości (szczególną uwagę w przypadku starszych, książeczkowych dowodów osobistych należy zwrócić na aktualność zdjęcia). Ograniczenia swobodnego przemieszczania się i pobytu mogą mieć miejsce jedynie z uwagi na zasady polityki bezpieczeństwa i zdrowia publicznego. Dodatkowe informacje w wersji elektronicznej są dostępne na stronie internetowej MSZ: www.msz.gov.pl w dziale Informacje konsularne – „Informacje dla obywateli polskich wyjeżdżających do innych krajów EU/EOG”.
Z dniem 30 kwietnia 2006 r. (zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/38/WE z 29 kwietnia 2004 r.) w przypadku pobytu nie przekraczającego trzech miesięcy obywatele UE uzyskują prawo pobytu w innym państwie członkowskim bez żadnych dodatkowych warunków i formalności, poza koniecznością posiadania ważnego dowodu tożsamości lub paszportu. Prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu uzyska też członek rodziny obywatela UE nie mający unijnego obywatelstwa, niezależnie od jego przynależności państwowej.
Pobyt powyżej 90 dni. Prawo pobytu na okres przekraczający trzy miesiące uzyskują obywatele UE:
• zatrudnieni lub prowadzący działalność gospodarczą w goszczącym państwie członkowskim;
• mający wystarczające środki na utrzymanie siebie i członków swojej rodziny, aby nie stanowić podczas swego pobytu obciążenia dla systemu pomocy społecznej goszczącego państwa członkowskiego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne;
• przybyli do goszczącego państwa członkowskiego w celu podjęcia nauki, w tym szkolenia zawodowego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne i środki finansowe na utrzymanie.
W przypadku takiego pobytu po 30 kwietnia 2006 r. państwa członkowskie mogą wymagać od obywateli UE jedynie zarejestrowania się w urzędzie właściwym dla miejsca pobytu i uzyskania dowodu zarejestrowania się.
Pobyt w Czechach do 3 miesięcy nie wymaga legalizacji. Przy pobycie dłuższym niż trzy miesiące obywatel UE winien złożyć wniosek o wydanie „zezwolenia na pobyt dla obywatela kraju członkowskiego UE”. W terminie 30 dni od wjazdu na terytorium Republiki Czeskiej należy zgłosić miejsce pobytu właściwej miejscowo jednostce policji ds. cudzoziemców i pogranicza, jeżeli zamierzony okres pobytu na terytorium Republiki Czeskiej ma być dłuższy niż 30 dni. Obowiązek ten nie obejmuje przypadków, gdy zgłoszenia meldunkowego dokonuje np. hotel.
Przewóz towarów podlega ograniczeniom ilościowym na ogólnych zasadach obowiązujących w Unii Europejskiej.
Przydatne zwroty
Prosím (proszę), Děkuji (dziękuję), Děkuji moc (dziękuję bardzo), Dobrý den (dzień dobry), Dobrý večer (dobry wieczór), Promiňte (przepraszam), Na shledanou (do widzenia), Dobrou chuť (smacznego), Na zdraví (na zdrowie), Nerozumím (nie rozumiem), Nemluvím česky (nie mówię po czesku), Kde je….? (gdzie jest…?), Účet, prosím (rachunek, proszę).
Komunikacja
Między Pragą, Ostrawą, Brnem, Karlowymi Warami i Pardubicami kursują samoloty. Istnieje bardzo dobrze rozwinięta sieć połączeń autobusowych i kolejowych. Republikę Czeską pokrywa też sieć dobrych autostrad i dróg krajowych. Ponadto wiele miejsc nadaje się idealnie do zwiedzania na rowerze.
Informacje dla kierowców
z dniem 1 lipca 2006 r. w Republice Czeskiej wchodzą w życie nowe przepisy o ruchu drogowym. Do najistotniejszych zmian należy zaliczyć:
– obowiązek całorocznej jazdy z włączonymi światłami mijania,
– obowiązek posiadania w wyposażeniu samochodu kamizelki odblaskowej, – całkowity zakaz używania antyradarów,
– w przypadku korka na autostradzie lub drodze ekspresowej obowiązek utworzenia 3-metrowego wolnego pasa przejazdu,
– obowiązek używania kierunkowskazów przy wyprzedzaniu rowerzystów,
– obowiązek powiadamiania policji o wypadku ze skutkiem śmiertelnym, a także gdy doszło do uszkodzenia zdrowia, spowodowania szkód wobec osób trzecich lub powstania szkody przekraczającej wartość 50 000 CZK,
– zakaz zatrzymywania się i parkowania w miejscach zastrzeżonych dla inwalidów (mandat od 5000 do 10 000 CZK).
Jako czyny karalne, podlegające czeskiemu kodeksowi karnemu, kwalifikowane są:
– prowadzenie pojazdu bez uprawnień,
– prowadzenie pojazdu pod wpływem środków odurzających,
– prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu (powyżej 1 promila).
Nowością w czeskim kodeksie drogowym jest wprowadzenie systemu punktów karnych w skali od 1 do 7. Po otrzymaniu 12 punktów kierowca, obywatel czeski, traci prawo jazdy. System ten stosowany będzie również wobec obcokrajowców, którzy po otrzymaniu 12 punktów nie będą mogli prowadzić pojazdów na terytorium Republiki Czeskiej przez okres 1 roku (przy naruszeniu zakazu prowadzenia samochodu grozi kara od 25 000 do 30 000 CZK).
Nowe uprawnienia policji:
– W określonych przypadkach przewidzianych ustawą (np. prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, spowodowanie śmierci lub uszczerbku na zdrowiu w wypadku drogowym, ucieczka z miejsca wypadku) policjant może zatrzymać prawo jazdy również obcokrajowcowi. Zatrzymane prawo jazdy odsyłane będzie do organu wydającego.
– W określonych sytuacjach (zagrożonych mandatem min. 5000 CZK) policjant może pobrać od kierowcy kaucję w wysokości od 5000 do 50 000 CZK. W przypadku niewpłacenia kaucji policjant może uniemożliwić dalszą jazdę. Kaucja będzie wykorzystana na pokrycie nałożonego mandatu, a w przypadku niestawienia się sprawcy na rozprawę ulega przepadkowi.
Przestrzeganie dozwolonej prędkości jest przedmiotem szczególnej troski policji czeskiej. Uprawnienia w zakresie mierzenia prędkości i zatrzymywania pojazdów nadano również straży (policji) miejskiej. Przedstawiciele policji czeskiej uprzedzają, że kierowcy nie przestrzegający przepisów będą karani z pełną bezwzględnością. Uznawane jest polskie oraz międzynarodowe prawo jazdy. W Republice Czeskiej obowiązują następujące ograniczenia prędkości: w terenie zabudowanym – 50 km/godz., w terenie nie zabudowanym – 90 km/godz., na autostradach i drogach ekspresowych w terenie zabudowanym – 80 km/godz., w terenie nie zabudowanym –130 km/godz. Korzystanie z autostrad oraz dróg szybkiego ruchu jest odpłatne. Dowodem wniesienia opłaty jest właściwie wypełniona i naklejona na przednią szybę winieta, którą można kupić na przejściach granicznych i stacjach benzynowych. Cena winiety jest uzależniona od okresu jej ważności i rodzaju pojazdu. Brak dowodu wniesienia opłaty za korzystanie z autostrad i dróg szybkiego ruchu przy kontroli na autostradzie jest karany mandatem. Policja drogowa może ukarać za brak naklejki PL, za przekroczenie prędkości, a także za inne wykroczenia nie zagrażające bezpośrednio życiu uczestników ruchu drogowego. W Republice Czeskiej obowiązuje zakaz używania w czasie jazdy telefonów komórkowych. W razie kolizji drogowej, w której przewidywane szkody mogą przekroczyć 20 tys. CZK, należy obowiązkowo wezwać policję. Osoby do 12. roku życia (lub do 18. roku życia, jeśli mają mniej niż 150 cm wzrostu) mogą podróżować na autostradach i drogach szybkiego ruchu tylko w fotelikach lub dwupunktowych pasach bezpieczeństwa. Na pozostałych drogach obowiązek ten dotyczy jedynie miejsca obok kierowcy. W okresie zimowym (tzn. w okresie obowiązywania czasu środkowoeuropejskiego) obowiązkowa jest jazda z włączonymi światłami pozycyjnymi i mijania.
Zdolności płatnicze
Większość kantorów (směnárna) w Pradze i na Morawach wymienia polskie złotówki. Wiele sklepów, restauracji, hoteli akceptuje karty płatnicze. Sieć bankomatów jest dość rozbudowana.
Jak dojechać
Polskie firmy przewozowe świadczą usługi przewozowe do następujących czeskich miast: Brno, Frydek Mistek, Praga. Można również dojechać pociągiem.
Kultura
Zalecane szczepienia, higiena
Od 1 stycznia 2006 r. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) zastąpiła dotychczasowy druk E111, umożliwiający obywatelom Unii korzystanie z opieki medycznej w innych krajach członkowskich. Aby ją otrzymać, wystarczy zgłosić się do najbliższego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia. EKUZ uprawnia tylko do korzystania z podstawowych usług medycznych, dlatego wyjeżdżającym za granicę zaleca się wykupienie dodatkowych ubezpieczeń prywatnych, które w razie konieczności pokryją koszty leczenia w szerszym zakresie, jak również koszty opieki medycznej w prywatnych szpitalach i klinikach. Wykupienie prywatnego ubezpieczenia jest również istotne w przypadku transportu medycznego lub zgonu (świadczenia zapewnione przez EKUZ nie obejmują tych przypadków). Szczegółowe informacje nt. EKUZ zamieszczone są na stronach internetowych NFZ: www.nfz.gov.pl.
Klimat, pogoda, średnie temperatury
Czechy położone są w strefie klimatu umiarkowanego, w którym wyraźnie zaznacza się przejściowość pomiędzy wpływami morskimi a kontynentalnymi.
Kuchnia
Kuchnia czeska przez wieki podlegała wpływom kulinarnym sąsiednich państw (Polski, Niemiec, Austrii oraz Węgier), co jest oczywiście zauważalne w potrawach z tego regionu Europy.
Większości z nas kuchnia czeska kojarzy się z knedlikami, które pokrojone i polane sosem (ciasto gotowane na parze i krajane w plastry), podawane z wieprzowiną i duszoną kapustą (vepřové, knedlíky a zelí) są główna potrawą Czechów, częściowo jest to prawda.
Czesi jedzą knedle jednak kuchnia ta jest bogata w inne dania mniej znane na świecie. Za podstawowe dania tej kuchni uznany jest gulasz oraz pieczeń z polędwicy w śmietanie. W kuchni tej wykorzystywane są mięsa takie jak wołowina, wieprzowina, drób oraz cielęcina, które trafiają na stoły pięknie wypieczone i niesamowicie doprawione. Przyrządzane na wiele różnych sposobów np. kaczka faszerowana, roladki wołowe, roladki wieprzowe, kurczak smażony, kurczak pieczony. Równie ważne miejsce w kuchni czeskiej zajmują zupy, których podstawę stanowi bulion z mięsa wołowego, wieprzowego, drobiu, cielęciny oraz ryb są to kartoflanka (bramboracka), zupa czosnkowa (česnekačku), flaczki (dršťkovou), zupa gulaszowa (gulášovou polévku) oraz zupa fasolowa (fazolová polévka), zupa z soczewicy (čočková) zupy te doprawiane są śmietaną lub zasmażką. W kuchni czeskiej bardzo często są również wykorzystywane ryby, jak już wcześniej zostało wspomniane do zup, ale również podawane na drugie danie ? zasmażane, głównie karp lub pstrąg z dodatkiem masła oraz kminku. Swoje miejsce w tej kuchni odnalazły również ziemniaki oraz warzywa, jednak ich udział w posiłkach jest jak dotąd stosunkowo niewielki, jednakże z roku na rok rośnie, ponieważ coraz częściej Czesi zastanawiają się, co jedzą i jakie ma to konsekwencje dla ich zdrowia.
Często spotykanym na ulicach czeskich miast łakociem są wafle karlowarskie (karlovarské oplatky), sprzedawane na gorąco. Inne znane desery, tak uwielbiane przez Czechów to słynne racuchy (lívance) i naleśniki (palačinky).
W czechach rozróżniamy dwa typy piwa dvanáctka oraz desítka, rozróżnienie to jest zależne od zawartości słodu nie jest jednak zależne od ilości zawartego w nim alkoholu. Tak więc zawartość słodu 12% wskazuje na piwo typu dvanáctka zaś 10% na piwo typu desítka. Piwa czeskie to przede wszystkim piwa jasne jednak wytwarzane są również wspaniałe ciemne piwa (černé pivo). Najpopularniejsze gatunki to przede wszystkim Pilzner (Prazdroj z Pilzna) i Budvar (z Czeskich Budziejowic). Oczywiście do piwa konieczna jest przekąska, za którą w Czechach może uchodzić marynowana z przyprawami kiełbaska (utopenec z cibuli a octem) lub ser pleśniowy, marynowany z papryczkami, czosnkiem i ziołami (nakladany hermelin).
- Piwo Piwo Czeskie jest znane i uwielbiane na całym świecie, jest wytwarzane od dziesiątków lat – już plemię Bojów warzyło jęczmienne piwo (kormu). Czesi specjalizują się w produkcji piwa jasnego które powinno być odpowiednio klarowne oraz z odpowiednią wysokością piany. Piwo nie posiadające piany jest piwem gorszej jakości lub za zimne. Największe browary Czeskie to: Prazdroi i Gambrinus.
- Becherovka Becherovka jest to wódka o unikalnym smaku ziół oraz korzeni. Tajemnicą owiana jest jej receptura. Leżakuje oa przez kilka miesięcy w dębowych beczkach przez co nabiera pięknego złocistego koloru i potęguje ziołowo korzenny smak. Najlepiej smakuje podawana sama schłodzona do około 6 st.C lub z odrobiną toniku.
