Coimbra jest trzecim co do wielkości miastem w Portugalii, dawną stolicą państwa, miejscem narodzin sześciu królów Portugalii a obecnie miastem studenckim z najstarszym Uniwersytetem w kraju.
Coimbra jest trzecim co do wielkości miastem w Portugalii, dawną stolicą państwa, miejscem narodzin sześciu królów Portugalii a obecnie miastem studenckim z najstarszym Uniwersytetem w kraju.
Miasto założyli Rzymianie i nazwali je Eminium. Pozostawało jednak w cieniu sąsiedniej osady o nazwie Conimbriga i to właśnie od niej, dużo później, wzięło swoją nazwę – Coimbra.
Przybywając do Coimbry od razu rzuca się w oczy wielka budowla Uniwersytetu (Universidade de Coimbra) usytuowana na szczycie wzniesienia. Góruje ona nad miastem rozłożonym u podnóża uczelni. Miasto położone jest nad rzeką Mondego zwaną Rzeką Poetów.
Coimbra podzielona jest na Dolne i Górne Miasto. Do Uniwersytetu na szczycie wzgórza wiedzie labirynt stromych uliczek i kamiennych schodków. Klasyczna droga do uczelni wiedzie katorżniczymi chodami – Quebra-Costas – do których dociera się przez Arco de Almedina łuk nad schodami, starą bramą mauretańską. Zaraz za nią znajdują się repúblicas, czyli kwatery studentów istniejące tam od czasu średniowiecza. W Górnym Mieście między zabudowania uniwersyteckie wciśnięto dwa kościoły: Sé Nova (Nowa Katedra) i Sao Salvador.
Jednak najciekawsza jest katedra Sé Velha zwana Starą Katedrą. Przepiękna, stonowana budowla ma romańskie korzenie, pochodzi z 1140 roku i jako taka jest najstarszym kościołem katedralnym w Portugalii. Surowy charakter zawdzięcza dwóm francuskim budowniczym. Kamienne wnetrze bez ozdób urozmaicają XVI-wieczne sewilskie kafle, a ponad transeptem łuki w stylu mudejar. Najważniejszy w wystroju jest ołtarz w stylu gotyku płomienistego, bardzo bogato rzeźbiony i niezwykle barwny. Po prawej stronie w kaplicy – Capela do Sacramento – znajdują się renesansowe rzeźby przedstawiające Chrystusa z uczniami, czterech Ewangelistów oraz Madonnę z Dzieciątkiem. Na prawo od nawy znajdują się usytuowane wyżej niż kościół XIII-wieczne, piękne krużganki, z których rozciągają sie piękne widoki na uniwersytecki kompleks.
Od tego miejsca szlak Quebra-Costas, widący do podnóża wzniesienia, wskazują sklepy z pamiątkami, handlujące typową dla regionu błękitno-białą ceramiką. Szlak jest tez najwazniejszym pieszym traktem na uczelnię, stąd też wiele po drodze placówek typowych dla żaków: ksiegarnie, kawiarenki, czy sklepy z płytami.
Na samym dole szlaku ciągnie się pieszy pasaż Rua Ferreira Borgas, miejsce najszykowniejszych w Coimbrze sklapów odzieżowych, obuwniczych i innych modnych placówek handlowych. Tu też zaczyna się Dolne Miasto.
Tutaj na placu Praca 8 de Maio wznosi się kościół Santa Cruz. Został on ufundowany przez augustianów w 1131 roku. Na prawej ścianie kościoła widnieją azulejos przedstawiające żywot świętego patrona. W kościele pochowano dwóch pierwszych władców Portugalii: Alfonsa I Zdobywcy oraz Sancho I. 
Są tu też dwie rzeźby autorstwa Nicolasa de Chanterenne’a przedstawiające obu monarchów. Dziełem tego samego artysty są też renesansowa ambona i portal.
W kościele koniecznie trzeba zobaczyć ozdobionego kaflami sklepionego kapitularza i eleganckich manuelińskich krużganków – dzieło Manuela Piresa. W najodleglejszym rogu znajduje się wejście do do elegancko przebudowanego Memorias de Santa Crus, gdzie zgromadzono, niegdyś należącą do klasztoru, przepiękną kolekcję posągów, rewelikwiarzy, sreber i obrazów.
Po drugiej stronie rzeki Mondego góruje imponujący klasztor żeński Clara-a-Nova. Istnieje on od 1649 roku jako siedziba klarysek, zmuszonych nawracającymi powodziami do porzucenia poprzedniego gotyckiego klasztoru Santa Clara-a-Velha, którego ruiny nadal mozna oglądać nad rzeką. W ocalałym kościele największe wrażenie robi zdobny, XVII-wieczny, srebrny i kryształowy sarkofag królowej Izabeli, kanonizowanej małżonki króla Dionizego I. Pierszy, oryginalny grobowiec z lat 30-tych XIV wieku wyrzeźbiony w wapiennym bloku wspierany przez sześć lwów, znajduje się za ozdobną kratą z kutego żelaza, na końcu dolnego kapitularza. W parzyste lata, w lipcu, organizowane są uroczyste obchody na cześć Izabeli, świetej patronki Coimbry.
Coimbra posiada też dwa piękne miejsca, w których można odpocząć od trudów zwidzania i wspinaczki do Uniwersytetu. Usytuowane są one w południowo-wschodniej części Coimbry. Są to:
1) Ogród Botaniczny – 13 hektarów ogrodów zaprojektowanych w 1774 roku przez anglika Williama Elsdena. Ogrody słyną w całym świecie z badań florystycznych i banku nasion, a kolekcja drzew tropikalnych przenosi nas w najodleglejsze miesca na świecie.
2) Casa Museu Bisaya Barreto – małe muzeum znajdujące się w okazałym XIX-wiecznym domu. Godne podziwu są tam m.in. XVI-XIX-wieczne azulejos, a także książki, rzeźby, malarstwo portugalskie, chińska porcelana i barokowe sprzęty.
W Coimbrze znajduje się najstarszy w Portugalii Uniwersytet, który został ufundowany w 1290 r. Kilkakrotnie był przenoszony do Lizbony i powracał do Coimbry, aby wreszcie w 1537 roku zadomowić się tu na stałe w budynkach Pałacu Królewskiego. Początkowo wykładano tu tylko teologię, medycynę oraz prawo kanoniczne i cywilne. W XVIII stuleciu Markiz de Pombal rozszerzył listę kierunków studiów.
Sercem uniwersyteckiego kwartału jest podkowiasta budowla, która w X wieku została wzniesiona jako mauretańska forteca. Ogrom i solidne wykonakie miały symbolizować potęgę kalifatu kordowańskiego – pierwszego ośrodka władzy mauretańskiej na Półwyspie Iberyjskim. Około 1130 r. Alfons Henriques, zdecydował przenieść tu swą siedzibę z Guimaraes. Twierdza awansowała do rangi pałacu, z czasem królewskiego. Najstarszą portugalską rezydencję królewską zamieszkiwano do XV wieku, potem ją opuszczono. A w 1537 roku przejęli ją studenci. W kolejnych latach następowało wiele remontów, przybyły elementy manuelińskie i barokowe. Ale prosze się nie zdziwić widząc zimą skulonych studentów w ławkach sal wykładowych. Jedyne co zmieniono w minionym stuleciu było zainstalowanie grzejników elektrycznych.
Po przejściu z ogromnego placu Praca da Porta Ferrera na główny dziedziniec oczom ukazuje się Wydział Prawa (Gerais), kaplica De Sao Miguel i w głębi po lewej – największy skarb uniwersytetu – biblioteka (Biblioteca Joanina). Kolumnadowa galeria po prawej stronie to Via Latina, wybudowana pod koniec XVIII wieku, by usprawnić dostęp do sal wykładowych: Sala dos Capelos i Sala do Exeme Privado. Sala dos Capelos to główna aula. W niej odbywają się uroczystości nadania tytułów naukowych. Zwiedzający mogą oglądać ją z balkoników galerii. Wygląda dostojnie, a jednocześnie bardzo bogato. Sufit zdobią drewniane, obficie dekorowane kasetony. Ławki wyściełane są purpurowym materiałem, takim samym jak ściany, na których zawieszono ogromne portrety wszystkich królów portugalskich. Wzrok przyciągają umieszczone po prawej stronie przebogato złocone, barokowe organy z pięknymi aniołami wygrywającymi melodie na długich trąbkach. Organy są świetnie zachowane i cały czas działają. Można je usłyszeć choćby na odbywających się w kaplicy ślubach. Ale nie każdy może wstępować w związek małżeński w tym szacownym miejscu – przynajmniej jedna osoba z pary musi być studentem lub absolwentem uniwersytetu.
Przez Gerais wchodzi się do kaplicy Sao Miguel, gdzie można podziwiać połączenie sztuki renesansu i baroku. Największym skarbem są tutaj organy z 1733 roku, umieszczone w obudowie silnie wzorowanej na sztuce dalekowschodniej. Obok znajduje się mały skarbiec (tesouro) z paterami, ornatami i obrazami.
Przyległa Biblioteka uniwesytecka została ufundowana na początku XVIII wieku przez króla Joao V i na jego cześć nazwana Biblioteca Joanina. Jest to największy skarb uniwersytetu i potrafi przyćmić wszystko inne na terenie uczelni. Jej barokowe piękno bardzo często można oglądać na fotografiach. Trzy wysokie, połączone ze sobą komnaty tworzą jedną z najbardziej okazałych bibliotek na świecie. To m.in. dzięki perspektywie malowideł na plafonach oraz pięknie rzeźbionym szafom na książki. Tu również widać wpływ sztuki dalekowschodniej. W pozłacanych szafach z egzotycznych gatunków drewna stoi 300 000 książek i 5000 rękopisów. Alegoryczna dekoracja malarska ostatniej, najokazalszej sali poświęcona jest królowi Janowi V, który to ufundował bibliotekę.
Torre de Cabra (Kozia Wieża) jest symbolem Uniwersytetu. Koza to dzwon o dziwacznym dźwięku, podobnym do beczenia tego zwierzęcia. Dzwon ten zwoływał studentów na wykłady. Wieża ta to ex libris miasta. Jest widoczna prawie z każdego miejsca w Coimbrze.
Raz w roku, na początku maja Coimbra przeżywa jedyne w swoim rodzaju wydarzenie, studencką fiestę Queima das Fitas czyli Palenie Wstążek. Przygotowania do fiesty trwają miesiącami. I w drugim tygodniu maja rusza impreza, która trwa przez cały tydzień. Zgodnie z tradycją fiestę rozpoczyna studenckie fado. Fado to stare pieśni, wyrażające stosunek tego narodu do życia.
Dawniej fado śpiewano wszędzie i przy różnych okazjach. Początki fado sięgają portugalskich wypraw zamorskich, dlatego w pieśniach tych powtarzają się motywy podróży, tęsknoty (saudade) za ukochaną dziewczyną, fascynacji dalekimi krajami, nostalgii za ojczyzną. Pieśniarze fado z akompaniamentem gitary (dawniej wyłącznie portugalskiej a obecnie również gitary klasycznej, gitara portugalska różni się zarówno budową jak i sposobem gry od gitary hiszpańskiej) śpiewali również o ciężkim życiu, nieurodzajnej ziemi, biedzie i głodzie. Ale również śpiewali o miłości, przeznaczeniu. Tradycje ludowego fado przejęli studenci z Coimbry (obecnie rozróżnia się fado z Coimbry – pełne zadumy i refleksji i fado z Lizbony zbliżone do tzw. muzyki rozrywkowej), którzy do dawnych pieśni pełnych melancholii i smutku dodali treści związane ze studenckim życiem. Z fado się nie żartuje. Po odśpiewaniu fado nikt nie klaszcze.
Fado z Coimbry jest znane w całej Portugalii. Fado mogą śpiewać jedynie mężczyźni i tylko ci, którzy zostali uprawnieni przez specjalne studenckie gremium złożone na ogół z veteranos z Dux Veteranum na czele, który jest najstarszym studentem na uniwersytecie, studiującym kilkanaście – nawet do 20 – lat. W czasie majowej fiesty najwybitniejsi śpiewacy fado prezentują się na schodach starej, średniowiecznej katedry. W majowy wieczór już od późnego popołudnia niewielki plac wokół katedry Se Velha zapełniają ludzie. Schody katedry są oblegane przez studentów najstarszych lat. Tylko oni są do tego uprawnieni. Wieczorem wszystkie uliczki biegnące w kierunku placu katedralnego są szczelnie zapełnione widzami – to głównie studenci i ich rodziny, mieszkańcy Coimbry, turyści. Śpiewanie rozpoczyna się o 12 w nocy i trwa około dwóch godzin.
Palenie wstążek, od którego nazwę wzięła fiesta odbywa się na placu przed barokową katedrą, Se Nova. Studenci przedostatniego roku przechodzą przed zapalonym zniczem i powiewają nad nim wstążkami z wpisanymi na nich dedykacjami przyjaciół i rodziny, dokonując w ten sposób symbolicznego ich spalenia. Oznacza to, że studia maja się ku końcowi i kończy się jednocześnie okres beztroski. Kolory wstążek są charakterystyczne dla siedmiu fakultetów uniwersytetu. Żółty to medycyna, czerwony – prawo, błękitny – nauka i technologia, farmacja – fioletowy, granatowy – filozofia i filologie, czerwony z białym to ekonomia a pomarańczowy oznacza psychologię i nauki humanistyczne.
Każdy dzień fiesty kończy się w podobny sposób – studenci spotykają się w Parco Manuel de Braga, gdzie na ogrodzonym terenie odbywają się występy zaproszonych profesjonalnych zespołów muzycznych i zespołów akademickich z uniwersytetów z wielu miast Portugalii. Nieprzerwanie, całe noce trwa zabawa, tańce i gremialne picie piwa (najsłynniejsze portugalskie piwa – cervejas – to Super Bock i Sagres).
Przygotowania do parady, która stanowi kulminacyjne wydarzenie fiesty trwają wiele dni przed rozpoczęciem uroczystości. Parada studencka polega na przejeździe ulicami miasta od uniwersytetu do Parco Manuel de Braga udekorowanych wozów ciężarowych wypełnionych studentami. Wozom tym towarzyszą na piechotę grupy studentów z poszczególnych fakultetów uniwersytetu. Studenci prześcigają się w wymyślnych dekoracjach swoich wozów.
W Coimbrze znajduje się mały park o ponurej nazwie Quinta das Lágrimas („Ogród Łez”), w którym jak głosi legenda zamordowano i odnaleziono ciało pięknej Iněs de Castro.
Historia Ines de Castro:
Ines de Castro była galicyjska damą dworu, która zakochała się bez pamięci w księciu Pedro, synu króla Alfonsa IV. Król sprzeciwił się tej miłości, ponieważ książę Pedro był żonaty. Po śmierci żony Pedra kochankowie przestali ukrywać swą miłość, doczekali się 4 dzieci, jednak związek ten godził w niezależność polityczną Portugalii. Król Alfons rozkazał stracić synową 7 stycznia 1355 roku w Coimbrze. Dwa lata później, kiedy Pedro został królem po śmierci swego ojca, postanowił pośmiertnie koronować Ines. Ekshumował zwłoki ukochanej, ubrał ją w piękną suknię, włożył koronę i posadził obok siebie na tronie, a swym podwładnym rozkazał oddawać hołdy królowej, całować jej dłoń, etc. – co zakrawało na jego chorobę psychiczną.
Dojazd do Coimbry:
Dojazd samochodem z Lizbony zajmuje nieco poniżej 2 godzin (Coimbra oddalona jest od stolicy Portugalii o ok. 200 km na północ i lekko na wschód). Wyjeżdżamy z Lizbony w kierunku północnym i jedziemy cały czas autostradą A1, mijając Santarem, Fatimę i Pombal.
Można również wziąć wygodny i błyskawicznie jadący pociąg CP (Comboios de Portugal) – z lizbońskiej stacji Lisboa Oriente podróż zajmuje również ok. 2 godzin (jeśli jedziemy ultraszybkim ALFA – koszt ok. 30 euro) albo nieco ponad 2 godziny (jeśli wybierzemy tańszy Intercidades za 20 euro).
