Fatima to jedno z najważniejszych centrów kultu Maryjnego w świecie katolickim – cel pielgrzymek ludzi z całego świata. W tym miejscu w 1917 roku Matka Boska ukazała się trójce dzieci. Obecnie znajduje się tu Bazylika oraz plac dwukrotnie większy od placu św. Piotra w Rzymie.
Fatima to jedno z najważniejszych centrów kultu Maryjnego w świecie katolickim – cel pielgrzymek ludzi z całego świata. W tym miejscu w 1917 roku Matka Boska ukazała się trójce dzieci. Obecnie znajduje się tu Bazylika oraz plac dwukrotnie większy od placu św. Piotra w Rzymie.
Wbrew powszechnemu przekonaniu Matka Boska nie ukazała się w Fatimie, ale w pobliskiej wiosce Cova da Iria.
Rok wcześniej objawienie poprzedziło ukazanie się tam anioła. 13 maja 1917 r. Maryja ukazała się trójce małych pastuszków, rodzeństwu Hiacyncie i Franciszkowi Marto oraz Łucji dos Santos.
W czasie sześciu objawień Matka Boża wzywała ludzi do modlitwy i pokuty.
Do miejsca objawień tłumnie zaczęli przybywać wierni.
13 maja 1917 roku troje dzieci pasło niewielkie stadko owiec w Cova da Iria, w parafii Fatima. Byli to: dziesięcioletnia Łucja od Jezusa oraz jej kuzyni: dziewięcioletni Franciszek i siedmioletnia Hiacynta Marto. Około południa, dzieci, jak to miały w zwyczaju, odmówiły różaniec i bawiły się budując niewielki murek z polnych kamieni (w miejscu, gdzie dziś znajduje się bazylika).
Nagle zobaczyły światło. Pomyślały, że to błyskawica i postanowiły wracać do domu. Lecz wtedy kolejny błysk rozświetlił okolicę i nad niewysokim dębem skalnym (w miejscu, gdzie dziś znajduje się Kaplica Objawień) dzieci ujrzały „Panią jaśniejszą niż słońce”, z której rąk zwieszał się biały różaniec.
Pani powiedziała im, że powinni się dużo modlić i poprosiła pastuszków, aby przychodzili do Cova da Iria przez 5 kolejnych miesięcy 13 dnia każdego miesiąca o tej samej porze. Dzieci zrobiły tak 13 czerwca, lipca, września oraz października; Pani ponownie objawiła się w Cova da Iria i rozmawiała z nimi. 19 sierpnia objawienie miało miejsce w Valinhos (około 500 m od Aljustrel) ponieważ 13 dnia tego miesiąca dzieci były uwięzione przez administratora gminy do Vila Nova de Ourém.
Podczas ostatniego objawienia – 13 pa?ździernika obecnych było już około 70 tysięcy osób. Pani powiedziała dzieciom, że jest Matką Boską Różańcową i poprosiła, aby wybudowano w tym miejscu kaplicę na Jej cześć. Po objawieniu wszyscy zgromadzeni widzieli cud obiecany trojgu dzieciom w lipcu i we wrześniu: słońce, które wyglądało jak srebrny dysk i można było na nie spoglądać bez trudności, wirowało wokół własnej osi jak ognista kula, zdając się spadać ku ziemi. Potem, kiedy Łucja była już zakonnicą w zgromadzeniu św. Doroty, Matka Boska objawiła się jej ponownie w Hiszpanii (10 grudnia 1925 i 15 lutego 1926 w klasztorze w Pontevedra oraz nocą z 13 na 14 czerwca 1929 w klasztorze w Tuy), prosząc o nabożeństwo pięciu pierwszych sobót (odmawianie różańca, rozważanie tajemnic różańcowych, spowiedź i przyjęcie komunii świętej z intencją wynagrodzenia za grzechy popełnione przeciw Niepokalanemu Sercu Maryi) oraz poświęcenie Rosji Jej Niepokalanemu Sercu. Tę prośbę Matka Boska zapowiadała już 13 lipca 1917 roku.
Wiele lat pó?źniej siostra Łucja wyznała jeszcze, że między kwietniem a październikiem 1916 roku widzącym dzieciom trzykrotnie objawił się Anioł (dwa razy w Loca do Cabeço i raz obok studni w ogrodzie przy domu Łucji), zapraszając ich do modlitwy i pokuty.
Od 1917 roku do Fatimy wcišąż napływają tysiące pielgrzymów z całego świata, przede wszystkim 13 dnia każdego miesiąca, w letnich miesiącach wakacyjnych oraz w czasie ferii zimowych, a także coraz częściej w weekendy i dni powszednie. Rocznie przybywa tu pięć milionów pielgrzymów.
BAZYLIKA MATKI BOSKIEJ RÓŻAŃCOWEJ z FATIMY
Wznosi się w miejscu, gdzie 13 maja 1917 roku, troje pastuszków bawiło się „budując niewielki murek, kiedy nagle zobaczyli błyskawicę, która ich przestraszyła i dlatego zebrali swoje stado, aby wrócić do domu”.
Autorem koncepcji projektu jest architekt holenderski Gerard van Kriechen; jego dzieło kontynuował portugalski architekt Joăo Antunes. 13 maja 1928 roku arcybiskup Evory Manuel da Conceiçăo Santos poświęcił kamień węgielny świątyni. Kościół konsekrowano 7 października 1953 roku. Tytuł bazyliki został mu nadany przez Piusa XII dekretem „Luce Suprema” w listopadzie 1954.
Budynek, mierzący 70,5 m długości i 37 m szerokości, zbudowano w całości z miejscowego kamienia (z regionu Moimento), natomiast ołtarze powstały z portugalskich marmurów z okolic Estremoz, Pero Pinheiro i Fatimy. Wieża dzwonnicza, wzniesiona w centrum zespołu architektonicznego, ma 65 metrów wysokości i jest zwieńczona koroną z brązu o wadze 7.000 kg, wykonaną w odlewni Bolhăo w Porto oraz widocznym w nocy z daleka podświetlanym krzyżem. Kuranty składają się z 62 dzwonów odlanych i strojonych w Fatimie przez José Gonçalves Coutinho z Bragi. Największy dzwon waży 3.000 kg, a jego serce 90 kg. Zegar jest dziełem Bento Rodrigues’a z Bragi. Marmurowe anioły na fasadzie wykonał Albano França.
Figura Niepokalanego Serca Maryi w niszy na wieży ma 4,73 m wysokości i waży 14 ton. Nad wejściem głównym do bazyliki znajduje się mozaika przedstawiająca koronację Matki Boskiej przez Trójcę Świętą. Została ona wykonana w Watykanie i tam pobłogosławiona przez ówczesnego Sekretarza Stanu kardynała Eugénio Paccelli (przyszłego papieża Piusa XII, zwanego „papieżem fatimskim”).
Organy w bazylice
Zbudowane i zamontowane przez firmę Fratelli Rufatti z Padwy w 1952 roku. Składają się z 5 części (początkowo oddzielnych, połączonych w 1962 roku na chórze): Wielkie Organy, Pozytyw, Recytatyw, Solo i Echo. Są one obsługiwane przez jeden stół gry z 5 klawiaturami i klawiaturę nożną (pedał).
Organy mają 152 rejestry i około 12.000 piszczałek z ołowiu, cyny i drewna; największa z nich ma 11 m, najmniejsza 9 mm.
FIGURA NIEPOKALANEGO SERCA MARYI
Po nowych informacjach ujawnionych przez siostrę Łucję na temat objawienia z 13 lipca 1917 roku, w którym Matka Boska pokazała widzącym swoje Niepokalane Serce, powstały figury Niepokalanego Serca Maryi. Pierwsza z nich, której autorem jest rzeźbiarz José Thedim znajduje się w klasztorze karmelitanek w Combrze. 13 maja 1958 roku została odsłonięta wielka figura Niepokalanego Serca Maryi, wyrzeźbiona – według wskazówek siostry Łucji – przez księdza Thomasa McGlynn O.P. 13 czerwca 1959 roku umieszczono ją w niszy na fasadzie bazyliki. Ma 4,73 m wysokości i waży 14 ton.
Ta figura – dar katolików amerykańskich dla Sanktuarium Fatimskiego – przypomina treść orędzia odnoszącą się do nabożeństwa do Niepokalanego Serca Maryi, do którego Matka Boska nawiązywała podczas trzech pierwszych objawień w Cova da Iria oraz w objawieniach w Pontevedra: nabożeństwo pięciu pierwszych sobót, poświęcenie Rosji i triumf jej Niepokalanego Serca.
KAPLICA OBJAWIEŃ
Postument z figurą Matki Boskiej Fatimskiej znajduje się dokładnie w tym samym miejscu, w którym rósł niewielki dąb, o wysokości nieco ponad metra (zniszczony przez pierwszych pielgrzymów, którzy rozebrali go gałązka po gałązce), na którym Matka Boska ukazywała się pastuszkom 13 maja, czerwca, lipca, września i października 1917 roku.
Budowa kaplicy była odpowiedziš na prośśbę Matki Boskiej: „Chcę, żeby zbudowano tu kaplicę na moją cześć”.
Budowano ją w miejscu objawień od 28 kwietnia do 15 czerwca 1919 roku. Pierwszą mszę odprawiono 13 października 1921.
6 marca 1922 kaplica została wysadzona przy użyciu dynamitu; odbudowano ją jeszcze w tym samym roku.
W 1982 roku zbudowano przestronne zadaszenie zainaugurowane przy okazji wizyty papieża Jana Pawła II 12 maja tego roku.
W Roku Maryjnym 1988 kaplicę pokryto drzewem sosnowym pochodzącym z Rosji, z północy Syberii. Drewno to wybrano ze względu na jego lekkość i wytrzymałość.
Oryginalna kapliczka, choć poddana pewnym renowacjom, zachowała swój pierwotny, prosty i ludowy charakter.
Figura czczona w Kaplicy Objawień – sercu Sanktuarium Fatimskiego – to dar Gilberto Fernandes dos Santos. Jest dziełem rzeźbiarza José Ferreira Thedim.
Wykonano ją z drewna cedru brazylijskiego; ma wysokość 1,1 m. 13 maja 1920 figura została poświęcona w kościele parafialnym w Fatimie (znajdującym się 4 kilometry od Sanktuarium; ochrzczono w nim Pastuszków z Fatimy) i koronowana przez legata papieskiego kardynała Masela 13 maja 1946 roku.
Korona, którą figura nosi jedynie podczas wielkich uroczystości jest unikatowym dziełem, wykonanym w Lizbonie przez 12 artystów, którzy pracowali 3 miesiące bez wynagrodzenia. Waży 1200 gramów, jest ozdobiona 313 perłami i 2679 szlachetnymi kamieniami.
13 października 1942 roku kobiety portugalskie ofiarowały ją Matce Boskiej, jak wotum dziękczynne za to, że Portugalia nie przystąpiła do II wojny światowej.
Ojciec święty Jan Paweł II podarował Sanktuarium Fatimskiemu kulę, która przeszyła jego ciało podczas zamachu w Rzymie 13 maja 1981 roku; był to wyraz wdzięczności wobec Maryi za uratowanie życia papieża. Kulę umieszczono w koronie Matki Boskiej.
MUR BERLIŃSKI
Przy południowym wejściu do Sanktuarium znajduje się pomnik zbudowany z fragmentu Muru Berlińskiego (którego budowę rozpoczęto w nocy z 12 na 13 sierpnia 1961, a burzono od 9 listopada 1989). Ten blok betonu przybył do Sanktuarium dzięki staraniom portugalskiego emigranta mieszkającego w Niemczech, Virgílio Casimiro Ferreira i umieszczono go tu jako wdzięczne wspomnienie obiecanej w Fatimie Boskiej interwencji w upadku komunizmu. Waży 2.600 kg, ma 3,60 m wysokości i 1,2 m szerokości. Otoczenie pomnika, który został odsłonięty 13 sierpnia 1994, zaprojektował architekt J. Carlos Loureiro.
ŻŁÓBEK
Autorem żłóbka, znajdującego się obok budynku Rektoratu, jest rzeźbiarz José Aurélio. Żłóbek został zainaugurowany 25 grudnia 1999.
Po obu stronach Placu Modlitwy w Sanktuarium znajdują się dwa budynki: Dom Rekolekcyjny Matki Boskiej Bolesnej i Dom Rekolekcyjny Matki Boskiej z Góry Karmel. W ciągu całego roku odbywają sie w nich różne wydarzenia o charakterze religijnym i duszpasterskim.
Budowe Schroniska dla Chorych (obecnie Dom Matki Boskiej Bolesnej) rozpoczeto w 1926 roku; znajduje sie on za Kaplicą Objawien.
Rektorat funkcjonuje w budynku przylegającym do Domu Matki Boskiej z Góry Karmel, po przeciwległej stronie Placu Sanktuarium. Dom ten został poświecony przez kardynała patriarche Lizbony Antonio Ribeiro 13 maja 1986 roku. Pracują tam prawie wszystkie wydziały Sanktuarium; tam również mieści się stała wystawa „Fatima światło i Pokój”.
W atrium Rektoratu stoi figura Matki Boskiej Fatimskiej autorstwa rzeźbiarza Teixeira Lopes’a.
Po drugiej stronie Alei Biskupa Jose Correia da Silva znajduje sie Centrum Pastoralne Pawła VI, nazwane tak na cześa papieża, który 13 maja 1967 roku przybył do Fatimy jako pielgrzym.
Centrum zbudowano dla zaspokojenie duszpasterskich potrzeb Kościoła; odbywają się tam spotkania, kongresy, zebrania, koncerty i inne wydarzenia religijne, kulturalne i naukowe.
Kamien wegielny poświecił 13 maja 1979 roku kardynał Franjo Sepera, ówczesny prefekt Kongregacji Doktryny Wiary..
Autorem projektu jest architekt J. Carlos Loureiro z Porto.
Obecnie Fatima liczy około 8.000 mieszkańców. Mieści się tu kilka szkół średnich. W mieście jest około 10.000 miejsc hotelowych, w tym możliwość zakwaterowania w wielu domach zakonnych, które przyjmują pielgrzymów i osoby odbywające rekolekcje. W Fatimie ma siedzibę około 15 zakonów męskich, w tym kilka seminariów i nowicjatów. Zgromadzeń żeńskich jest 47.
