Nie stanowi tajemnicy fakt, że dla większości pracowników urlop w sezonie wakacyjnym to coś absolutnie koniecznego. Nie każdy wie natomiast, że wyczekiwane wakacje mogą zostać tuż przed wyjazdem odwołane albo nawet skrócone już w trakcie – i to nie z winy biura podróży, ale na wniosek pracodawcy. Odwołanie urlopu i odwołanie z urlopu nie zdarzają się często, ale jednak są w pewnych sytuacjach dopuszczalne. Kiedy pracodawca może zażądać przesunięcia terminu urlopu i jakie prawa ma w związku z tym pracownik?
Urlop wypoczynkowy – przywilej czy niezbywalne prawo pracownika?
Pracownicy zatrudnieni w ramach umowy o pracę mają prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego, w ilości dni uzależnionej od stażu pracy. Nie ma przy tym znaczenia, czy pracujesz na cały etat, czy na jego część – proporcjonalny urlop i tak ci się należy, a nawet więcej – pracownik ma bowiem obowiązek skorzystania z niego, bez możliwości zamiany na ekwiwalent, poza wyraźnie określonymi przypadkami (np. okres wypowiedzenia).
Pracodawca nie może więc odmówić pracownikowi możliwości skorzystania z urlopu, ale ustawodawca wyposaża go w inne narzędzie – prawo do odwołania zaplanowanego urlopu, a nawet do ściągnięcia pracownika z urlopu już trwającego.
Odwołanie pracownika z urlopu – w jakich okolicznościach może nastąpić?
Okoliczności odwołania urlopu są ściśle określone, aby chronić pracowników przed ewentualną złośliwością pracodawcy. Aby skorzystać z tego prawa, pracodawca musi wykazać, że nastąpiły okoliczności niemożliwe do przewidzenia, które wymagają bezwzględnie obecności pracownika na stanowisku w czasie, kiedy miał on przebywać na urlopie.
Mowa więc nie o widzimisię pracodawcy, ale o sytuacjach kryzysowych: poważna awaria, wypadek, niezapowiedziana kontrola uprawnionych do tego instytucji dot. konkretnego stanowiska. Co więcej, z urlopu może być ściągnięty tylko specjalista mający realny wpływ na sytuację w zakładzie – w zasadzie nie ma możliwości, aby przydarzyło się to szeregowemu pracownikowi.
Kto poniesie koszty związane z niedotrzymaniem zobowiązań przez pracownika odwołanego z urlopu?
Plany wakacyjne robione są najczęściej na wiele tygodni, a nawet miesięcy przed urlopem. Odwołanie rezerwacji noclegu czy lotu wiąże się zatem z utratą wpłaconej zaliczki, czy z koniecznością zapłacenia kary. Czy pracownik musi ponieść te koszty?
Nie. W przypadku odwołania urlopu bezpośrednie konsekwencje finansowe przerzucone są na pracodawcę. Warto przy tym pamiętać, że nie dotyczy to kosztów pośrednich – jeśli kupiłeś namiot specjalnie z myślą o campingu, pracodawca za niego nie zapłaci.
Czy pracownik ma prawo sprzeciwić się odwołaniu go z urlopu przez pracodawcę?
Możliwość odwołania urlopu wpisana jest w kodeks pracy, więc jako taka nie może być podważona przez pracownika – o ile zachodzą realne przesłanki. Niezastosowanie się do polecenia pojawienia się w pracy, może skutkować poważnymi konsekwencjami, w tym zwolnieniem dyscyplinarnym.
Nieco inaczej wygląda natomiast sytuacja ściągnięcia pracownika z urlopu, który już trwa – tutaj zdania są podzielone. Przede wszystkim pracownik nie ma obowiązku odbierania telefonu czy maila od pracodawcy w czasie urlopu, nie sposób więc udowodnić mu, że otrzymał informację o koniecznym skróceniu wypoczynku.
Najlepszym rozwiązaniem jest zawsze szczera rozmowa – jeśli zależy ci na konkretnym terminie urlopu, spróbuj negocjować inne opcje. A co gdy sytuacja się powtarza? Może to świadczyć o złej woli pracodawcy albo kiepskim stanie przedsiębiorstwa i powinno stanowić impuls do poszukiwania nowej pracy – zacznij tutaj: https://www.gowork.pl/praca/boleslawiec;l.
